Parafia rzymskokatolicka św. Józefa Rzemieślnika w Gniewinie

Multimedia

Msza św. - niedziela 11:30

Sakramenty

Sakrament chrztu świętego:

Chrzest święty jest fundamentem całego życia chrześcijańskiego, bramą życia w Duchu i bramą otwierającą dostęp do innych sakramentów. Przez chrzest zostajemy wyzwoleni od grzechu i odrodzeni jako synowie Boży, stajemy się członkami Chrystusa oraz zostajemy wszczepieni w Kościół i stajemy się uczestnikami jego posłania: "Chrzest jest sakramentem odrodzenia przez wodę i w słowie". (KKK 1213).

   Ludzie uwolnieni z mocy ciemności przez sakramenty chrześcijańskiego wtajemniczenia razem z Chrystusem umarli, razem z Nim pogrzebani i zmartwychwstali, otrzymują Ducha przybrania za synów i odprawiają z całym ludem Bożym pamiątkę Śmierci i Zmartwychwstania Pańskiego.
Przez chrzest wszczepieni w Chrystusa stają się ludem Bożym, a otrzymawszy odpuszczenie wszystkich grzechów, wyrwani z mocy ciemności, zostają wyniesieni do stanu przybranych synów. Odradzając się z wody i z Ducha Świętego, stają się nowym stworzeniem i przez to zostają nazwani synami Bożymi i są nimi rzeczywiście.
   Naznaczeni darem tegoż Ducha Świętego w sakramencie bierzmowania, tym dokładniej upodabniają się do Pana i napełniają Duchem Świętym, tak aby niosąc o Nim świadectwo światu, doprowadzili jak najrychlej Ciało Chrystusa do pełni.
   Uczestnicząc następnie w zgromadzeniu eucharystycznym, przyjmują Ciało Syna Człowieczego i piją Jego Krew, aby otrzymać życie wieczne i wyrażać jedność ludu Bożego; ofiarując zaś siebie razem z Chrystusem, mają udział w powszechnej Ofierze, którą jest cała społeczność odkupionych, składana Bogu przez Najwyższego Kapłana. Modlą się także, aby przez pełniejsze działanie Ducha Świętego cały rodzaj ludzki stał się jedną Rodziną Bożą. Te trzy sakramenty chrześcijańskiego wtajemniczenia tak się ze sobą łączą, że doprowadzają do pełnej dojrzałości wyznawców Chrystusa, którzy w Kościele i w świecie pełnią posłannictwo właściwe całemu ludowi chrześcijańskiemu.

Godność chrztu
   Chrzest, brama do życia i królestwa Bożego, jest pierwszym sakramentem nowego prawa; przyniósł go Chrystus wszystkim ludziom, aby mieli życie wieczne, a potem wraz z Ewangelią powierzył go swojemu Kościołowi, gdy polecił Apostołom: „Idźcie i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego"(Mt 28,19). Dlatego to chrzest jest przede wszystkim sakramentem tej wiary, przez którą ludzie, oświeceni łaską Ducha Świętego, dają odpowiedź na Ewangelię Chrystusową. Kościół za swoje podstawowe i główne zadanie uważa pobudzanie wszystkich, czy to katechumenów, czy rodziców dzieci chrzczonych, czy chrzestnych, do tej prawdziwej i czynnej wiary, dzięki której złączeni z Chrystusem, zawierają albo umacniają Nowe Przymierze. Do tego celu zmierza zarówno pasterskie nauczanie katechumenów i przygotowanie rodziców, jak liturgia słowa Bożego i towarzyszące obrzędowi chrztu wyznanie wiary.
   Ponadto chrzest jest sakramentem, przez który ludzie wchodzą do wspólnoty Kościoła i tworzą razem budowlę na mieszkanie Boga w Duchu Świętym, stają się królewskim kapłaństwem i świętym narodem. Chrzest jest także sakramentalnym węzłem jedności, łączącym wszystkich, którzy są nim naznaczeni. Ten niezmienny skutek w liturgii łacińskiej jasno wyraża sam obrzęd sakramentu, gdy w obecności ludu Bożego ochrzczonych namaszcza się krzyżmem. Ze względu na to wszyscy chrześcijanie najwyższą czcią powinni otaczać obrzędy chrztu i nikomu nie wolno powtórnie go udzielić, jeżeli został ważnie udzielony także przez braci odłączonych.
   Obmycie wodą, któremu towarzyszy słowo, a tym właśnie jest chrzest, oczyszcza ludzi od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego i osobistego oraz czyni ich uczestnikami Bożej natury i przybranymi dziećmi, chrzest bowiem, jak to wyrażają modlitwy poświęcenia wody, jest obmyciem odradzającym i narodzeniem, które pochodzi z nieba. Wezwanie Trójcy Przenajświętszej nad przystępującymi do chrztu sprawia, że naznaczeni Jej imieniem, poświęceni są Jej na własność i wchodzą we wspólnotę z Ojcem i Synem, i Duchem Świętym. Do tego głównego obrzędu przygotowują i prowadzą czytania biblijne, modlitwa wspólnoty i potrójne wyznanie wiary.
   Chrzest dalece przewyższa oczyszczenia przepisane przez stare Prawo, bo sprowadza te skutki mocą tajemnicy Męki i Zmartwychwstania Pańskiego. Ci bowiem, którzy przyjmują chrzest, złączeni w jedno z Chrystusem na podobieństwo Jego śmierci i zanurzeni razem z Nim w śmierci, są w Nim przywracani do życia i razem z Nim zmartwychwstają. We chrzcie bowiem obchodzi się i odprawia misterium paschalne w tym znaczeniu, że przezeń ludzie przechodzą ze śmierci grzechu do życia. Dlatego przy udzielaniu chrztu, zwłaszcza w Wigilię Paschalną lub w niedzielę, powinna jaśnieć radość zmartwychwstania.
   Przygotowanie do chrztu i chrześcijańskie nauczanie bezsprzecznie należy do ludu Bożego, to jest Kościoła, który przekazuje i pielęgnuje wiarę otrzymaną od Apostołów. Przez posługę Kościoła Duch Święty powołuje dorosłych do Ewangelii, a dzieci otrzymują chrzest i wychowanie w wierze tegoż Kościoła. Jest bardzo ważne, aby już w przygotowaniu do chrztu z kapłanami i diakonami współpracowali katecheci oraz inni ludzie świeccy. Wypada ponadto, aby przy udzielaniu chrztu lud Boży reprezentowali nie tylko sami chrzestni czy rodzice dziecka i bliscy, lecz w miarę możności także przyjaciele i członkowie rodziny, sąsiedzi i inni przedstawiciele miejscowego Kościoła. Wszyscy niech biorą czynny udział, by okazała się wspólna wiara i wyraziła wspólna radość, z jaką nowo ochrzczonych przyjmuje się do Kościoła.
   Zgodnie ze starodawnym zwyczajem Kościoła człowiek dorosły nie może być dopuszczony do chrztu bez chrzestnego, wybranego ze wspólnoty chrześcijańskiej. Ma on pomagać chrześniakowi przynajmniej w ostatnich przygotowaniach do przyjęcia sakramentu, a po chrzcie dbać o jego wytrwanie w wierze i w chrześcijańskim życiu.
   Podobnie przy chrzcie dziecka ma być obecny chrzestny, jako przedstawiciel zarówno rodziny ochrzczonego, rozszerzonej w znaczeniu duchowym, jak i Kościoła, naszej Matki; w razie potrzeby ma on wspierać rodziców w staraniu o to, by dziecko doszło do wyznawania wiary i wyrażało ją życiem.

   Sakrament Chrztu świętego udzielany jest podczas jednej z Mszy św. niedzielnych po wcześniejszym ustaleniu terminu.
Rodzice dziecka zgłaszają się do kancelarii parafialnej, prosząc o chrzest przynajmniej 2 tyg. przed planowaną datą chrztu.
   Rodzice do kancelarii parafialnej dostarczają następujące dokumenty:
•   akt urodzenia dziecka,
•   dane personalne rodziców chrzestnych i swoje,
•   zaświadczenia z parafii zamieszkania rodziców chrzestnych, zawierające potwierdzenie, że są wierzący, praktykujący i nie mają przeszkód, by pełnić funkcję chrzestnych.
Rodzice i chrzestni przed uroczystością chrztu, w wyznaczonym terminie, biorą udział w nauce chrzcielnej.

   Kodeks Prawa Kanonicznego stawia następujące wymagania względem rodziców chrzestnych:
Kanon 872: Przyjmujący chrzest powinien mieć, jeśli to możliwe, chrzestnego. Ma on dorosłemu towarzyszyć w chrześcijańskim wtajemniczeniu, a dziecko wraz z rodzicami przedstawić do chrztu oraz pomagać, żeby ochrzczony prowadził życie chrześcijańskie odpowiadające przyjętemu sakramentowi i wypełniał wiernie złączone z nim obowiązki.
Kanon 873: Należy wybrać jednego tylko chrzestnego lub chrzestną, albo dwoje chrzestnych.
Kanon 874: § 1. Do przyjęcia zadania chrzestnego może być dopuszczony ten, kto:
1.   Jest wyznaczony przez przyjmującego chrzest albo przez jego rodziców, albo przez tego, kto ich zastępuje, a gdy tych nie ma, przez proboszcza lub szafarza chrztu, i posiada wymagane do tego kwalifikacje oraz intencję pełnienia tego zadania;
2.   Ukończył 16 lat, chyba, że biskup diecezjalny określił inny wiek, albo proboszcz lub szafarz jest zdania, że słuszna przyczyna zaleca dopuszczenie wyjątku;
3.   Jest katolikiem, bierzmowanym i przyjął już sakrament Najświętszej Eucharystii oraz prowadzi życie zgodne z wiarą i odpowiadające funkcji, jaką ma pełnić;
4.   Jest wolny od jakiejkolwiek kary kanonicznej, zgodnie z prawem wymierzonej lub deklarowanej;
5.   Nie jest ojcem lub matką przyjmującego chrzest.
§ 2. Ochrzczony, należący do niekatolickiej wspólnoty kościelnej, może być dopuszczony tylko razem z chrzestnym katolikiem i to jedynie jako świadek chrztu.
   Oprac. na podst.: Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 1994,
                                    Obrzędy chrztu dzieci, Katowice 1987,
                                     Kodeks Prawa Kanonicznego, Pallotinum 1984.

Sakrament bierzmowania:

Sakrament bierzmowania wraz z chrztem i Eucharystią należy do "sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego", którego jedność powinna być zachowywana. Należy zatem wyjaśnić wiernym, że przyjęcie tego sakramentu jest konieczne jako dopełnienie łaski chrztu. Istotnie, "przez sakrament bierzmowania (ochrzczeni) jeszcze ściślej wiążą się z Kościołem, otrzymują szczególną moc Ducha Świętego i w ten sposób, jeszcze mocniej zobowiązani są, jako prawdziwi świadkowie Chrystusa, do szerzenia wiary słowem i uczynkiem oraz do bronienia jej". (KKK 1285).

Godność bierzmowania
Ochrzczeni przechodzą dalszy etap chrześcijańskiego wtajemniczenia przez sakrament bierzmowania. W nim otrzymują Ducha Świętego, który w dzień Pięćdziesiątnicy został zesłany przez Pana na Apostołów.
Przez dar Ducha Świętego wierni zostają bardziej upodobnieni do Chrystusa i umocnieni, aby składali Mu świadectwo i budowali Jego Ciało w wierze i miłości. Ich dusze otrzymują niezniszczalny charakter, czyli znamię Pańskie, tak że nie można powtarzać sakramentu bierzmowania.

Przygotowanie ochrzczonych do przyjęcia sakramentu bierzmowania należy przede wszystkim do Ludu Bożego. Natomiast duszpasterze powinni troszczyć się, aby wszyscy ochrzczeni otrzymali pełne wtajemniczenie chrześcijańskie i zostali starannie przygotowani do bierzmowania.
Dorosłym katechumenom, którzy bezpośrednio po chrzcie mają przyjąć bierzmowanie, pomaga społeczność chrześcijańska, a przede wszystkim otrzymują oni przygotowanie w czasie katechumenatu, w czym współdziałają katecheci, rodzice chrzestni i członkowie miejscowego Kościoła przez katechezę i wspólne obrzędy. Sposób odbywania katechumenatu należy odpowiednio dostosować do przygotowania tych chrześcijan, którzy zostali ochrzczeni w dzieciństwie, a dopiero w wieku dojrzałym przystępują do bierzmowania.

   Obowiązkiem chrześcijańskich rodziców jest troska o przygotowanie dzieci do życia sakramentalnego przez formowanie w nich ducha wiary i stopniowe jego umacnianie oraz przez bezpośrednie przygotowanie do owocnego przyjęcia sakramentów bierzmowania i Eucharystii, w czym korzystają z pomocy tych instytucji, które zajmują się katechizacją. Ta rola rodziców zaznacza się także przez ich czynny udział w obrzędach sakramentów.
   Należy dbać o to, aby obrzędy miały charakter świąteczny i uroczysty ze względu na ich znaczenie dla Kościoła miejscowego. Osiąga się to przede wszystkim przez wspólny udział wszystkich kandydatów w obrzędach. Na tę uroczystość należy zaprosić cały Lud Boży, którego przedstawicielami są rodziny bierzmowanych i członkowie miejscowej wspólnoty. Lud Boży powinien ukazać swoją wiarę przez owoce, jakie zdziałał w nim Duch Święty.
   Poszczególnym bierzmowanym zwykle towarzyszy świadek, który przygotowuje ich do przyjęcia sakramentu, przedstawia szafarzowi bierzmowania do namaszczenia krzyżmem, a potem pomaga w wiernym wypełnianiu przyrzeczeń złożonych na chrzcie, zgodnie z natchnieniami Ducha Świętego, którego otrzymali.
   Świadkiem bierzmowania może być chrzestny. Nie wyklucza się jednak możliwości wybrania osobnego świadka bierzmowania. Także rodzice mogą osobiście przedstawiać swoje dzieci do bierzmowania. Ważne, aby świadek bierzmowania, wybrany przez kandydata lub przez jego rodzinę, był duchowo przygotowany do tej funkcji oraz odznaczał się następującymi przymiotami:
- był wystarczająco dojrzały do spełniania tego zadania,
- należał do Kościoła katolickiego i przyjął trzy sakramenty wtajemniczenia: chrzest, bierzmowanie i Eucharystię,
-   nie był wykluczony przez prawo od spełniania czynności świadka bierzmowania.

   Sakrament bierzmowania przyjmuje młodzież w trzeciej klasie gimnazjum. Przygotowanie w ramach katechezy parafialnej trwa dwa lata. Ponadto kandydaci do bierzmowania powinni:
- uczęszczać na lekcje religii w szkole.
- regularnie uczestniczyć w spotkaniach grupy, brać czynny udział w niedziele i święta we Mszy św., praktykować pierwsze piątki miesiąca, uczęszczać na „roraty” i uczestniczyć w nabożeństwach pasyjnych.
- przedłożyć odpis aktu chrztu świętego.
   Oprac. na podst.: Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 1994,
                                    Obrzędy bierzmowania według pontyfikału rzymskiego, Katowice 1975.

Sakrament Eucharystii

Najświętsza Eucharystiadopełnia wtajemniczenie chrześcijańskie. Ci, którzy przez chrzest zostali wyniesieni do godności królewskiego kapłaństwa, a przez bierzmowanie zostali głębiej upodobnieni do Chrystusa, za pośrednictwem Eucharystii uczestniczą razem z całą wspólnotą w ofierze Pana (KKK 1322).

   Zbawiciel nasz podczas Ostatniej Wieczerzy, tej nocy, kiedy został wydany, ustanowił eucharystyczną Ofiarę Ciała i Krwi swojej, aby w niej na całe wieki, aż do swego przyjścia, utrwalić Ofiarę Krzyża i tak umiłowanej Oblubienicy - Kościołowi powierzyć pamiątkę swej Męki i Zmartwychwstania: sakrament miłosierdzia, znak jedności, węzeł miłości, ucztę paschalną, w której pożywamy Chrystusa, w której dusza napełnia się łaską i otrzymuje zadatek przyszłej chwały. (KKK 1323).
   Sprawowanie Eucharystii stanowi ośrodek całego życia chrześcijańskiego zarówno dla Kościoła powszechnego, jak i dla wspólnot miejscowych tego Kościoła, ponieważ inne sakramenty, tak jak wszystkie kościelne posługi i dzieła apostolstwa, wiążą się ze świętą Eucharystią i do niej zmierzają. W Najświętszej Eucharystii zawiera się bowiem całe duchowe dobro Kościoła, a mianowicie sam Chrystus, nasza Pascha i chleb żywy, który przez swoje Ciało ożywione i ożywiające Duchem Świętym daje życie ludziom, zapraszając ich i doprowadzając w ten sposób do ofiarowania razem z Nim samych siebie, swojej pracy i wszystkich rzeczy stworzonych.
   Ponadto sprawowanie Eucharystii w ofierze Mszy świętej jest prawdziwie źródłem i celem kultu oddawanego jej poza Mszą świętą. Chrystus Pan, który ofiaruje się we Mszy świętej wtedy, kiedy zaczyna być sakramentalnie obecny jako duchowy pokarm pod postaciami chleba i wina, również po złożeniu ofiary, gdy Eucharystię przechowuje się w kościołach lub kaplicach, jest rzeczywiście Emmanuelem, to jest „Bogiem z nami”. Jest bowiem dniem i nocą pośród nas, mieszka w nas pełen łaski i prawdy.
   Dlatego nikt nie może wątpić, że wszyscy chrześcijanie, zgodnie ze zwyczajem zawsze przestrzeganym w Kościele katolickim, powinni oddawać Najświętszemu Sakramentowi najwyższy kult uwielbienia, który należy się prawdziwemu Bogu. Sakrament ten nie powinien być mniej czczony z tego powodu, że Chrystus Pan ustanowił go do spożywania.
   By należycie uporządkować i ożywić nabożeństwo do Najświętszego Sakramentu Eucharystii, należy rozpatrywać tajemnicę eucharystyczną w całym jej wymiarze zarówno w sprawowaniu Mszy świętej, jak i w kulcie świętych postaci, które są przechowywane po Mszy świętej dla rozszerzenia łaski ofiary.

Cel przechowywania Eucharystii.
   Zasadniczym i pierwotnym celem przechowywania Eucharystii poza Mszą świętą jest udzielanie Wiatyku. Drugorzędnymi zaś celami są: rozdawanie Komunii świętej i adoracja naszego Pana Jezusa Chrystusa obecnego w Sakramencie. Zachowywanie świętych postaci dla chorych wytworzyło chwalebny zwyczaj adorowania tego niebiańskiego posiłku przechowywanego w świątyniach. Kult adoracji opiera się na mocnej i trwałej podstawie głównie dlatego, że wiara w rzeczywistą obecność Pana w sposób naturalny prowadzi do zewnętrznego i publicznego jej uwidocznienia.
   Podczas sprawowania Mszy świętej ujawniają się stopniowo wszystkie sposoby obecności Chrystusa w Jego Kościele, gdyż najpierw jest On obecny w samym zgromadzeniu wiernych zebranym w Jego imię; następnie w swoim słowie, kiedy zebranym czyta się i wyjaśnia Pismo Św.; jest obecny także w osobie celebransa; wreszcie, i to przede wszystkim, jest obecny pod postaciami eucharystycznymi. W Sakramencie Eucharystii w sposób szczególny Chrystus jest obecny cały i niepodzielny, jako Bóg i człowiek, substancjalnie i zawsze. Ta zaś obecność Chrystusa pod postaciami nazywa się rzeczywistą nie dlatego, jakoby inne sposoby obecności nie były rzeczywiste, lecz dlatego, że jest to obecność najwyższego stopnia.
   Chociaż Ofiara eucharystyczna jest źródłem i szczytem całego życia chrześcijańskiego, usilnie zachęcamy do rozwijania również poza Mszą św. nabożeństwa do Najświętszej Eucharystii poprzez indywidualne nawiedzenia kościoła i adorację Najświętszego Sakramentu. Adoracja daje możliwość pełnego udziału w tajemnicy paschalnej i do wdzięczności w odpowiedzi na dar Chrystusa, który przez swoje człowieczeństwo nieustannie wlewa życie Boże w członki swojego Ciała. Przebywając przy Chrystusie Panu, możemy cieszyć się Jego głęboką i zażyłą przyjaźnią i otwierać przed Nim swe serca, przedstawiając Mu potrzeby własne oraz wszystkich sobie bliskich i modlić się o pokój i zbawienie świata.

Do adoracji Najświętszego Sakramentu - także indywidualnie, kiedy tabernakulum jest zamknięte zachęca I Synod Diecezji Pelplińskiej.

Pierwsza Komunia Święta jest uroczystością rodzinną. Za doprowadzenie dziecka do stołu eucharystycznego odpowiedzialni są rodzice. Parafia pomaga rodzicom w przygotowani dziecka do pełnego uczestnictwa we Mszy św. Katechezy dla rodziców odbywają się raz w miesiącu od września do uroczystości komunijnej. Termin spotkań z rodzicami (niedziela po wieczornej Mszy św.) podawany jest w ramach ogłoszeń duszpasterskich. Jeśli chrzest dziecka miał miejsce poza parafią, rodzice, lub prawni opiekunowie, przedstawiają metrykę chrztu. Dzieci natomiast zobowiązane są regularnego uczestnictwa w katechezie szkolnej oraz w katechezie parafialnej oraz uczestnictwa w Mszach św. i nabożeństwach okresowych.
Oprac. na podst.: Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 1994,
Komunia święta i kult tajemnicy eucharystycznej poza mszą świętą, Katowice 1985.

Sakrament pojednania i pokuty

Ci zaś, którzy przystępują do sakramentu pokuty, otrzymują od miłosierdzia Bożego przebaczenie zniewagi wyrządzonej Bogu i równocześnie dostępują pojednania z Kościołem, któremu, grzesząc, zadali ranę, a który przyczynia się do ich nawrócenia miłością, przykładem i modlitwą. (KKK 1422).

   Bóg Ojciec okazał swoje miłosierdzie przez Chry¬stusa, jednając z sobą wszystko, co jest na ziemi i co jest w niebie, przywracając pokój przez Jego krew przelaną na krzyżu. Syn Boży, stawszy się człowiekiem, przebywał między ludźmi, aby wyzwolić ich z niewoli grzechu i wezwać z ciemności do swojego przedziwnego światła. Swoje dzieło na świecie rozpoczął od głoszenia pokuty wzywając: „Nawracajcie się i wierzcie Ewangelii" (Mk 1,15). To wezwanie do pokuty, które już przedtem rozbrzmiewało w ustach proroków, przez nawoływanie Jana Chrzciciela przygotowało serca ludzi na nadejście królestwa Bożego. Przyszedł on „głosząc chrzest pokuty na odpuszczenie grzechów" (Mk 1,4). Jezus zaś nie tylko wzywał ludzi do pokuty, aby porzucili grzechy i z całego serca nawrócili się do Boga, lecz także przyjmując grzeszników, pojednał ich z Ojcem. Uzdrawiał również chorych, aby dać dowód, że ma władzę odpuszczania grzechów. Wreszcie sam umarł za nasze grzechy i zmartwychwstał dla naszego usprawiedliwienia. Rozpoczynając zbawczą mękę, w tę noc, w której został wydany, ustanowił Ofiarę Nowego Przymierza w swojej Krwi na odpuszczenie grzechów, a po zmartwychwstaniu zesłał Ducha Świętego na Apostołów, aby mieli władzę odpuszczania i zatrzymywania grzechów, powierzył im również posłannictwo głoszenia w swoim imieniu pokuty i odpuszczania grzechów wszystkim narodom".
   Piotr, któremu Chrystus powiedział: „Tobie dam klucze królestwa niebieskiego, cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a cokolwiek rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie" (Mt 16,19), posłuszny poleceniu Pana, w dniu Pięćdziesiątnicy głosił odpuszczenie grzechów przez chrzest: „Nawróćcie się i niech każdy z was ochrzci się w imię Jezusa Chrystusa na odpuszczenie grzechów waszych" (Dz 2,38). Od tego dnia Kościół nigdy nie przestał wzywać ludzi do nawrócenia z grzechów i przez sprawowanie pokuty ukazywać zwycięstwo Chrystusa nad grzechem.
   To zwycięstwo nad grzechem jaśnieje przede wszystkim w chrzcie, przez który dawny człowiek zostaje ukrzyżowany razem z Chrystusem dla zniszczenia skażonej grzechem natury po to, byśmy już więcej nie byli w niewoli grzechu, lecz zmartwychwstając z Chrystusem żyli odtąd dla Boga. Dlatego Kościół wyznaje wiarę ,,w jeden chrzest na odpuszczenie grzechów".
   W ofierze Mszy uobecnia się męka Chrystusa, a Kościół ofiaruje Bogu na zbawienie całego świata Ciało za nas wydane oraz Krew wylaną na odpuszczenie grzechów. W Eucharystii bowiem Chrystus jest obecny i złożony na ołtarzu jako „ofiara naszego pojednania", aby przez Ducha Świętego „zjednoczyć nas wszystkich".
   Ponadto, nasz Zbawiciel, Jezus Chrystus, powierzając swoim Apostołom oraz ich następcom władzę odpuszczania grzechów, ustanowił w swoim Kościele sakrament pokuty, aby wierni, którzy po chrzcie świętym popełniają grzechy, mogli pojednać się z Bogiem przez odnowienie w łasce, Kościół bowiem ma „i wodę, i łzy: wodę chrztu i łzy pokuty".
   Chrystus, który „umiłował Kościół i wydał za niego samego siebie, aby go uświęcić" (Ef 5,25—26), zjednoczył go z sobą jak oblubienicę. Kościół, który jest Jego ciałem i pełnią, napełnia swoimi Bożymi darami i przez niego na wszystkich rozlewa łaskę i prawdę.
   Członkowie Kościoła podlegają jednak pokusom i często popadają w grzechy. „Podczas gdy Chrystus święty, niewinny, niepokalany (Hbr 7,26) nie znał grzechu (2 Kor 5,21), lecz przyszedł dla przebłagania jedynie za grzechy ludu (por. Hbr 2,17), Kościół obejmujący w swoim łonie grzeszników, święty i zarazem ciągle potrzebujący oczyszczenia, ustawicznie podejmuje pokutę i odnowę".
   Lud Boży na liczne i różne sposoby podejmuje i pełni nieustanną pokutę. Uczestnicząc w cierpieniach Chrystusa przez cierpliwość, spełniając dzieła miłosierdzia i miłości, z dnia na dzień coraz bardziej się nawracając według Ewangelii Chrystusa, staje się w świecie znakiem nawrócenia do Boga.
   Kościół wyraża to swoim życiem i sprawuje w swojej liturgii, gdy wierni wyznają, że są grzesznikami, i proszą o przebaczenie Boga i braci, jak dzieje się to w nabożeństwach pokutnych, w głoszeniu słowa Bożego, w modlitwie i w elementach pokutnych liturgii eucharystycznej.
   W sakramencie pokuty wierni „otrzymują od miłosierdzia Bożego przebaczenie zniewagi wyrządzonej Bogu i równocześnie jednają się z Kościołem, któremu grzesząc zadali ranę, a który przyczynia się do ich nawrócenia miłością, przykładem i modlitwą".
   Ponieważ grzech jest obrazą Boga, która zrywa przyjaźń z Nim, pokuta zmierza ostatecznie do tego, abyśmy ukochali Boga i całkowicie się Jemu powierzyli.
   Grzesznik, który dzięki łasce miłosiernego Boga wchodzi na drogę pokuty, wraca do Ojca, który „pierwszy nas umiłował" (J 4,19), do Chrystusa, który wydał samego siebie za nas, i do Ducha Świętego, który obficie został na nas wylany.
   Jednakże z niezbadanej i łaskawej tajemnicy Bożego zrządzenia ludzie są połączeni z sobą nadprzyrodzoną więzią, wskutek czego grzech jednego szkodzi także wszystkim, podobnie jak świętość jednego przynosi dobrodziejstwa wszystkim. Dlatego pokuta niesie z sobą także pojednanie z braćmi, którym grzech zawsze szkodzi.
   Ludzie popełniając niesprawiedliwość, działają często wspólnie. Podobnie w pełnieniu pokuty wspomagają się wzajemnie, aby uwolnieni od grzechu przez łaskę Chrystusa, razem z wszystkimi ludźmi dobrej woli mogli działać na rzecz sprawiedliwości i pokoju w świecie.
Jeśli przydarzy się komuś popaść w grzech winien jak najszybciej przystąpić do spowiedzi św., by odzyskać przyjaźń z Bogiem.
   Spowiedź św. jest drogą do uzyskania wolności, skuteczną formą formacji duchowej, prowadzi do wewnętrznej przemiany i uświęcenia. Okazja do spowiedzi św. istnieje w parafii każdego dnia przed Mszą św., w pierwsze czwartki miesiąca oraz w podanych w ramach ogłoszeń duszpasterskich terminach. Zasadniczo sakramenty św. nie powinny się nakładać, dlatego zachęcamy do odprawienia spowiedzi św. w dni powszednie przed rozpoczęciem Eucharystii. Przystępując do sakramentu pokuty należy uczynić:
- Rachunek sumienia
- Żal za grzechy
- Mocne postanowienie poprawy
- Szczerą spowiedź
- Zadośćuczynienie Panu Bogu i ludziom

Poszczególne części sakramentu pokuty

    Chrześcijanin, który po grzechu pod wpływem Ducha Świętego przystępuje do sakramentu pokuty, powinien przede wszystkim całym sercem nawrócić się do Boga. To wewnętrzne nawrócenie serca, zawierające żal za grzechy i postanowienie nowego życia, wyraża się przez wyznanie grzechów wobec Kościoła, przez należyte zadośćuczynienie i poprawę życia.
   Bóg zaś udziela odpuszczenia grzechów za pośrednictwem Kościoła, który działa przez posługę kapłanów.
a)    żal za grzechy
    Między aktami pokutującego pierwsze miejsce zajmuje żal, czyli ból duszy i obrzydzenie sobie popełnionego grzechu z postanowieniem niegrzeszenia na przyszłość. Albowiem do Królestwa Chrystusa możemy wejść tylko przez „metanoję", to jest przez wewnętrzną przemianę całego człowieka, dzięki której zaczyna on właściwie myśleć, sądzić i układać swoje życie, przeniknięty tą świętością i miłością Boga, które w Jego Synu zostały ostatecz¬nie objawione oraz w pełni nam udzielone (por. Hbr 1,2; Kol 1,19 et passim; Ef 1,23).
   Prawdziwość pokuty zależy od tej skruchy serca. Nawrócenie powinno dotknąć wnętrza człowieka, aby go coraz głębiej oświecać i coraz bardziej upodabniać do Chrystusa.
b)   Spowiedź
   Do sakramentu pokuty należy wyznanie grzechów, pochodzące z prawdziwego poznania siebie wobec Boga i z żalu za grzechy. To wewnętrzne badanie serca i zewnętrzne oskarżenie powinno się odbywać w świetle Bożego miłosierdzia. Spowiedź wymaga od penitenta woli otwarcia swojego serca przed sługą Bożym, od spowiednika zaś duchowej umiejętności sądzenia, dzięki której działając w imieniu Chrystusa, na podstawie władzy kluczy odpuszcza lub zatrzymuje grzechy.
c)   Zadośćuczynienie
   Dopełnieniem prawdziwego nawrócenia jest zadośćuczynienie za winy, poprawa życia oraz naprawa szkód.
Rodzaj i miara zadośćuczynienia powinny być dostosowane do penitenta, aby każdy naprawił porządek, który naruszył, i został uzdrowiony z choroby, na którą cierpiał, odpowiednim lekarstwem. Pokuta powinna być zatem rzeczywiście lekarstwem na grzech i środkiem do odnowy życia. W ten sposób penitent „zapominając o tym, co jest poza nim" (Flp 3,13), na nowo włącza się w misterium zbawienia i wytęża siły ku temu, co jest przed nim.
d)    Rozgrzeszenie
Grzesznikowi, który w sakramentalnej spowiedzi okazuje swoje nawrócenie słudze Kościoła, Bóg udziela przebaczenia przez znak rozgrzeszenia i w ten sposób sakrament pokuty zostaje dopełniony. Zgodnie z Bożym planem, według którego ukazała się ludziom dobroć i miłość Zbawiciela — naszego Boga, Bóg chce przez widzialne znaki udzielić nam zbawienia i powtórnie odnowić zerwane przymierze.
    Przez sakrament pokuty Ojciec przyjmuje Syna, który do Niego wraca, Chrystus bierze na ramiona zgubioną owcę i odnosi do owczarni, a Duch Święty na nowo uświęca swoją świątynię albo pełniej w niej zamieszkuje. Ukazuje się to przez odnowione lub gorliwsze uczestnictwo w uczcie Pańskiej, którą Kościół z radością sprawuje po powrocie syna wracającego z daleka.

Konieczność sakramentu pokuty.
    Podobnie jak różne i rozliczne są rany, które grzech powoduje w życiu jednostki i społeczności, tak różne są lekarstwa, które przynosi nam pokuta. Ci, którzy przez ciężki grzech odeszli od zjednoczenia z Bogiem w miłości, przez sakrament pokuty wracają do życia. Ci, którzy wpadają w grzechy powszednie, codziennie doświadczając swojej słabości, przez częste przyjmowanie sakramentu pokuty nabierają sił, aby dojść do pełnej wolności dzieci Bożych.
   Aby przyjąć zbawienne działanie sakramentu pokuty, zgodnie z wolą miłosiernego Boga, wierny powinien wyznać kapłanowi szczegółowo wszystkie grzechy ciężkie, które sobie przypomina po zbadaniu sumienia.
   Częste i staranne korzystanie z tego sakramentu jest bardzo użyteczne dla zwalczania grzechów powszednich. Nie jest to bowiem tylko powtarzanie obrzędów ani psychologiczne ćwiczenie, lecz nieustanna troska o doskonalenie łaski chrztu, abyśmy nosząc w naszym ciele umartwienie Jezusa Chrystusa, coraz bardziej ukazywali w sobie życie Jezusa.
   Penitenci, którzy oskarżają się z grzechów powszednich, powinni się starać przez takie spowiedzi w doskonalszy sposób upodabniać się do Chrystusa i wierniej ulegać głosowi Ducha Świętego.
   Aby ten zbawienny sakrament mógł rzeczywiście oddziaływać na chrześcijan, konieczne jest, aby wywierał wpływ na całe ich życie i pobudzał do gorliwszej służby Bogu i braciom.
   Sprawowanie tego sakramentu zawsze jest aktem, w którym Kościół wyznaje swoją wiarę, wyraża Bogu wdzięczność za wolność, jaką nas Chrystus obdarzył, i zmierzając na spotkanie z Chrystusem, składa swoje życie jako duchową ofiarę na chwałę Boga.
   Oprac. na podst.: Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 1994,
                                    Obrzędy pokuty, Katowice, 1981.

Sakrament namaszczenia chorych

Przez święte chorych namaszczenie i modlitwę kapłanów cały Kościół poleca chorych cierpiącemu i uwielbionemu Panu, aby ich podźwignął i zbawił, a nadto zachęca ich, aby łącząc się dobrowolnie z męką i śmiercią Chrystusa, przysparzali dobra Ludowi Bożemu. (KKK 1499).

Ewangelie świadczą o tym, że Chrystus wiel¬ką troską otaczał chorych w ich potrzebach cie-lesnych i duchowych oraz że to samo polecił czynić swoim wiernym. Szczególnym wyrazem tej troski jest ustanowiony przez Niego a ogłoszony w liście św. Jakuba sakrament namaszczenia, którego Kościół udziela swoim członkom przez na¬maszczenie i modlitwę kapłanów, polecając cho¬rych cierpiącemu i uwielbionemu Panu, by ich dźwignął i zbawił (por. Jk 5,14—16). Nadto zachęca ich, aby łącząc się dobrowolnie z męką i śmiercią Chrystusa (por. Rz 8,17) przysparzali dobra ludowi Bożemu.
   Człowiek niebezpiecznie chory potrzebuje szczególnej łaski Bożej, aby pod wpływem lęku nie upadł na duchu i podlegając pokusom nie zachwiał się w wierze. Dlatego Chrystus w sakramencie namaszczenia daje swoim wiernym, dotkniętym chorobą, potężną moc i obronę.
Sprawowanie sakramentu polega głównie na tym, że kapłani Kościoła po włożeniu rąk na chorych modląc się z wiarą namaszczają ich olejem uświęconym błogosławieństwem Bożym; Obrzęd ten oznacza łaskę sakramentalną i równocześnie jej udziela.
   Sakrament ten udziela choremu łaski Ducha Świętego, która pomaga całemu człowiekowi do zbawienia, a mianowicie umacnia ufność w Bogu, uzbraja przeciw pokusom szatana i trwodze śmierci. Dzięki tej pomocy chory może nie tylko znosić dolegliwości choroby, ale także je przezwyciężać i odzyskać zdrowie, jeżeli to jest pożyteczne dla zbawienia jego duszy. Jeżeli jest to potrzebne, namaszczenie odpuszcza grzechy i staje się dopełnieniem chrześcijańskiej pokuty.
   W świętym namaszczeniu, które łączy się z modlitwą płynącą z wiary (por. Jk 5,15), wyraża się wiara. Przede wszystkim powinien ją wzbudzić ten, kto udziela sakramentu, i ten, kto go przyjmuje. Chorego zbawi jego własna wiara i wiara Kościoła, który wpatruje się w śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa, skąd sakrament czerpie swoją skuteczność (por. Jk 5,15) i równocześnie dostrzega przyszłe królestwo, którego zadatek otrzymuje w sakramentach.

Komu należy udzielać sakramentu.
- List św. Jakuba stwierdza, że chorych należy namaszczać, by ich podźwignąć i zbawić. Z wielką więc gorliwością i pilnością należy udzielać tego sakramentu wiernym, których życie jest zagrożone z powodu choroby lub podeszłego wieku.
- Dla oceny ciężkości choroby wystarczy roztropny prawdopodobny osąd takiego stanu bez zbytniego wahania. W razie potrzeby należy za¬sięgnąć rady lekarza.
- Sakrament ten można powtarzać, jeśli chory po przyjęciu namaszczenia wyzdrowiał i ponownie zachorował albo w czasie trwania tej samej choroby nastąpiło poważne pogorszenie.
- Przed operacją można udzielić namaszczenia chorych, jeżeli przyczyną operacji jest niebezpieczna choroba.
- Osobom w podeszłym wieku, których siły opuszczają, można udzielić namaszczenia chorych również wtedy, gdy nie zagraża im niebezpieczna choroba.
- Dzieciom również można udzielać namaszczenia chorych, jeżeli osiągnęły taki poziom umysłowy, że ten sakrament może im przynieść pokrzepienie.
- W katechezie ogólnej i rodzinnej należy tak wychowywać wiernych, aby sami prosili o namaszczenie chorych natychmiast, gdy nadejdzie właściwy moment. Niech go przyjmują z głęboką wiarą i pobożnością i niech wystrzegają się złego zwyczaju odkładania przyjęcia tego sakramentu. Wszystkich, którzy opiekują się chorymi, należy pouczyć o naturze tego sakramentu.
- Chorym, którzy stracili przytomność lub używanie rozumu, można udzielić sakramentu, jeżeli istnieje prawdopodobieństwo, że jako wierzący prosiliby o to, gdyby byli przytomni.
- Kapłan wezwany do chorego, który już umarł, niech błaga Boga, aby go uwolnił od grzechów i przyjął litościwie do swego Królestwa; namaszczenia natomiast niech nie udziela. Jeżeli istnieje wątpliwość, czy chory zmarł naprawdę, może mu udzielić tego sakramentu warunkowo (nr 145).

Wiatyk
   Przy przejściu z tego życia do wieczności człowiek wierzący zostaje umocniony Wiatykiem Ciała i Krwi Chrystusa i otrzymuje zadatek zmartwychwstania, zgodnie ze słowami Pana: „Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym" (J 6,54). O ile to możliwe, Wiatyk należy przyjmować podczas Mszy Św., by chory mógł otrzymać Komunię św. pod dwiema postaciami, a także i z tej przyczyny, że Komunia św. przyjmowana jako Wiatyk jest szczególnym znakiem uczestnictwa w tajemnicy śmierci Pana i Jego przejścia do Ojca, sprawowanej w Ofierze Mszy św.
   Do przyjęcia Wiatyku zobowiązani są wszyscy ochrzczeni, którzy mogą przyjąć Eucharystię. W niebezpieczeństwie śmierci, niezależnie od przyczyny, z której ono wynika, obowiązuje wszystkich wiernych przykazanie przyjęcia Komunii św. Duszpasterze powinni czuwać, aby nie odkładano udzielania tego Sakramentu, lecz aby wierni zostali nim pokrzepieni, dopóki mają pełną świadomość.
    Zaleca się nadto, by wierny przed przyjęciem Wiatyku odnowił przymierze chrztu świętego, przez który został włączony w grono dzieci Bożych i stał się współdziedzicem obiecanego życia wiecznego.
    Zwyczajnymi szafarzami Wiatyku są: proboszcz i jego współpracownicy, kapelan szpitala i przełożony zakonny wspólnoty kleryckiej. W nagłej potrzebie każdy kapłan może udzielić Wiatyku za zgodą, przynajmniej domniemaną, właściwego szafarza.
Parafianie chorzy i osoby starsze, jeśli tylko tego pragną, objęte są w naszej parafii stałą opieką duszpasterską. Odwiedziny po domach posługą duszpasterską. mają miejsce w każdy pierwszy czwartek i piątek miesiąca od godz. 8,30. Wolę przyjmowania Komunii św. należy zgłosić w biurze parafialnym.
   Oprac. na podst.: Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 1994,
                                    Sakrament chorych, obrzędy i duszpasterstwo, Katowice 1978.

Sakrament kapłaństwa

   Sakrament kapłaństwa (święcenie kapłańskie) jest to sakrament Nowego Prawa, ustanowiony przez Chrystusa Pana. W sakramencie tym udzielona zostaje duchowa władza i dana łaska do sprawowania w należyty sposób Eucharystii oraz innych posług kościelnych.
   Sakrament kapłaństwa ustanowił Jezus w Jerozolimie, w Wieczerniku, w przededniu swojej męki i śmierci na krzyżu. Sakrament ten powstał w związku z Eucharystią i dla jej sprawowania (por. Łk 22, 19; 1 Kor 11, 24-26). Jednak ma dużo szersze znaczenie. A na pamiątkę tamtych wydarzeń każdy czwartek przed Wielkanocą nazywany jest "wielkim".
    Już sama etymologia naprowadza na sens kapłaństwa. Łacińskie słowo sacerdos oznacza dającego dostęp do tego, co święte {sacrum). Drugie określenie kapłana - pontifex - oznacza "budującego most". Kapłan buduje pomost pomiędzy doczesnością a wiecznością oraz między człowiekiem a Bogiem i wspólnotą. Natomiast słowo prezbiter pochodzi z języka greckiego, w którym oznacza przełożonego dawnej gminy chrześcijańskiej, starszego nie tyle wiekiem, co wyższego funkcją.
   Każdy ochrzczony ma udział w jedynym skutecznym Kapłaństwie Chrystusa, które istnieje w dwóch odmianach: jako powszechne kapłaństwo wszystkich wiernych i kapłaństwo hierarchiczne, czyli służebne. Przez sakrament święceń jest udzielane kapłaństwo urzędowe, dla służby wspólnocie.
   Biblia uczy, że kapłaństwa nikt nie może sam sobie wybrać (Hbr 5, 1-4). Jest ono niezależnym darem Bożym, konsekwencją usłyszanego głosu powołania i pozytywnej odpowiedzi człowieka na wolę Boga. Szczególny okres rozeznawania powołania to pobyt kandydata w seminarium duchownym lub nowicjacie zakonnym.
   Sakrament kapłaństwa wewnętrznie upodabnia do Chrystusa w wypełnianiu trzech głównych zadań: nauczania, uświęcania i rządzenia. Są one w rzeczywistości działaniami zmartwychwstałego Jezusa, który budzi wiarę, gromadzi ludzi, tworzy jedność Kościoła i prowadzi do zbawienia. Przez otrzymane święcenia kapłan wchodzi w wewnętrzną komunię z Jezusem. Działa „w osobie" samego Chrystusa, który uobecnia swoje działanie przez niego, zwłaszcza wtedy, gdy kapłan dokonuje aktów sakramentalnych, np. chrztu, rozgrzeszenia lub konsekracji chleba i wina. Pierwszym zadaniem wynikającym z sakramentu kapłaństwa jest posługa nauczania. Punktem odniesienia jest obraz Jezusa - Dobrego Pasterza (J 10), który interpretował Pisma i jasno wskazywał kierunek. Stąd sakrament ten wyznacza i uzdalnia do misji głoszenia tego, czego Jezus nauczał, a co Kościół wiernie przekazuje. Kapłan uczy w imieniu Chrystusa. Proponuje prawdę, którą są Jego słowa i sposób postępowania. Ma za zadanie ukazywać jedyną Moc zdolną dokonać trwałej odnowy człowieka. Głosem i sercem, dotykiem i decyzjami kapłan uobecnia jedyną i powszechną naukę, która stworzyła Kościół i gwarantuje szczęśliwe życie wieczne.
   W wielu posługach dla wspólnoty sakrament kapłaństwa ma szczególne znaczenie. W Dziejach Apostolskich czytamy, że pewnego dnia wspólnota wierzących wybrała siedmiu mężów „dobrej sławy, pełnych ducha i mądrości” jako diakonów wspólnoty, mających za zadanie wspomaganie Apostołów w ich pracy. „Przedstawili ich Apostołom, którzy modląc się włożyli na nich ręce” (Dz 6, 6). Również z Listów do Tymoteusza dowiadujemy się (1 Tm 4, 14 i 2 Tm 1, 6), że powierzanie urzędu w Kościele odbywało się przez wkładanie rąk. W ten sam sposób odbywa się to także obecnie. Mężczyznom, którzy czują się powołani do służby wspólnocie, zlecają tę misję biskupi - następcy Apostołów - przez modlitwę i włożenie rąk. Tym samym udzielają im sakramentu kapłaństwa, święceń kapłańskich. Jeśli ktoś otrzyma od Kościoła urząd kapłański, sprawuje go nie dla siebie, lecz dla Kościoła. Służba Kościołowi ma oczywiście wpływ także na życie tego, kto ją pełni. Odznacza się ono stałą gotowością służenia Kościołowi i ludziom.
    W uroczystości święceń uczestniczą w miarę możliwości także inni kapłani. Również oni kładą ręce na nowo wyświęconych kapłanów. Tym symbolicznym gestem zaświadczają swą przynależność do urzędu kapłańskiego. Wspólnie z wyświęcającym biskupem sprawują ofiarę mszy św., na znak tego, że wyświęceni są w swej posłudze przedstawicielami biskupa, działają z jego polecenia i przed nimi są odpowiedzialni. Ze swej strony biskup troszczy się o nich. W ten sposób uczestniczą oni w zadaniach i władzy biskupa.

Stopnie świeceń. Urząd kościelny, przez Boga ustanowiony, sprawowany jest w różnych stopniach święceń przez tych, którzy od starożytności już noszą nazwę biskupów, prezbiterów i diakonów.

a. Biskupi. Sobór święty uczy, że przez konsekrację biskupią udziela się pełni kapłaństwa, która zarówno w tradycji liturgicznej Kościoła, jak i w wypowiedziach świętych Ojców nazywana jest najwyższym kapłaństwem bądź pełnią świętego posługiwania. Sakra biskupia przynosi, wraz z urzędową funkcją uświęcania, również funkcję nauczania i rządzenia; funkcje te jednak z natury swojej mogą być wykonywane tylko w hierarchicznej wspólnocie z Głową Kolegium (Papieżem) i z jego członkami (biskupami). Z tradycji bowiem, która ujawnia się szczególnie w obrzędach liturgicznych i w praktyce Kościoła, zarówno Wschodniego jak i Zachodniego, widać wyraźnie, że przez włożenie rąk i przez słowa konsekracji udzielana jest łaska Ducha Świętego i wyciskane święte znamię, tak że biskupi w sposób szczególny i dostrzegalny przejmują rolę samego Chrystusa Mistrza, Pasterza i Kapłana, i w Jego zastępstwie działają. Zadaniem biskupów jest przez sakrament kapłaństwa przybierać nowych wybrańców do grona biskupiego.

b. Prezbiterzy. Prezbiterzy, choć nie posiadają szczytu kapłaństwa i w wykonywaniu swej władzy zależni są od biskupów, związani są jednak z nimi godnością kapłańską i na mocy sakramentu kapłaństwa, na podobieństwo Chrystusa, najwyższego i wiekuistego Kapłana, wyświęcani są, aby głosić Ewangelię, być pasterzami wiernych i sprawować kult Boży jako prawdziwi kapłani Nowego Testamentu.
Prezbiterzy bowiem przez święcenia i misję otrzymaną od biskupów zostają wyniesieni do służenia Chrystusowi Nauczycielowi, Kapłanowi i Królowi, uczestnicząc w Jego posłudze, dzięki której Kościół, tutaj na ziemi, nieustannie rośnie jako Lud Boży, Ciało Chrystusa i Świątynia Ducha Świętego.

c. Diakoni. Na niższym szczeblu hierarchii stoją diakoni, na których nakłada się ręce nie dla kapłaństwa, lecz dla posługi. Umocnieni bowiem łaską sakramentalną, w posłudze liturgii, słowa i miłości służą Ludowi Bożemu, w łączności z biskupem i jego kapłanami.

Św. Paweł powiada o urzędzie kapłana: Nie żeby okazać nasze władztwo nad wiarą waszą, bo przecież jesteśmy współtwórcami radości waszej; wiarą bowiem stoicie (2 Kor 1, 24).

Elementy znaku sakramentalnego
Elementem materialnym (materią) sakramentu kapłaństwa jest jedno włożenie rąk. Elementem formalnym są słowa, ustalone przez Kościół, które oznaczają skutki sakramentalne, mianowicie władzę święcenia i łaskę Ducha Świętego.

Diakonat. Przy święceniu diakonów materią jest włożenie przez biskupa, w milczeniu, rąk na każdego z przystępujących do święceń. To włożenie rąk dokonuje się przed rozpoczęciem przez biskupa modlitwy konsekracyjnej. Słowa tej modlitwy, podane niżej, stanowią sakramentalną formę święceń diakonatu i z natury należą do ważności aktu świeceń: „Prosimy Cię, Panie, ześlij na nich Ducha Świętego, aby ich umocnił siedmiorakim darem Twojej łaski do wiernego spełnienia obowiązków Twej służby”.

Prezbiterat. Przy święceniu prezbiterów materią jest również włożenie rąk przez biskupa na każdego z przystępujących do święceń. To włożenie rąk dokonuje się w milczeniu, przed rozpoczęciem modlitwy konsekracyjnej. Podane niżej słowa modlitwy stanowią sakramentalną formę święceń prezbiteratu: „Prosimy Cię, Ojcze wszechmogący, daj tym sługom swoim godność kapłańską; odnów w ich sercach Ducha świętości, aby wykonywali otrzymany od Ciebie urząd drugiego stopnia i aby przykładem swojego postępowania pociągali innych do poprawy obyczajów”.

Biskupstwo. Wreszcie przy konsekracji biskupa materią jest włożenie rąk przez konsekrujących biskupów, albo przynajmniej przez konsekratora głównego, na głowę elekta. To włożenie rąk dokonuje się w milczeniu, przed rozpoczęciem modlitwy konsekracyjnej. Formą sakramentalną konsekracji biskupiej są słowa: „A teraz wylej na tego wybrańca tę moc, która jest od Ciebie, Ducha ochoczego, którego udzieliłeś umiłowanemu Synowi Twojemu Jezusowi Chrystusowi, a którym On obdarzył Świętych Apostołów, którzy tworzyli Kościół w poszczególnych miejscach, jako Twoje sanktuarium na chwalę i niekończącą się sławę Twego imienia”.

Skutki sakramentu kapłaństwa
O skutkach już częściowo była mowa wyżej. Na tym miejscu trzeba zaznaczyć, że sakrament ten wyciska na duszy znak (charakter) duchowy, niezniszczalny, który upodabnia przyjmującego sakrament do Chrystusa Kapłana i udziela władzy konsekrowania, ofiarowywania i udzielania Ciała i Krwi Pańskiej oraz przygotowywania Mistycznego Ciała Chrystusowego, czyli wiernych, na przyjęcie Eucharystii, zwłaszcza przez sprawowanie sakramentów i głoszenie słowa Bożego. Ten charakter sakramentalny sprawia, że święceń otrzymanych w sposób ważny nie wolno powtarzać, a kto je otrzymał, nie może z powrotem stać się człowiekiem świeckim.
Łaska, udzielona przez sakrament kapłaństwa, jest łaską uświęcającą drugą, kapłaństwo bowiem jest sakramentem „żywych” i powinno być przyjmowane przez człowieka znajdującego się już w stanie łaski; łaska zaś właściwa temu sakramentowi (sakramentalna) daje człowiekowi specjalną siłę do spełniania obowiązków podjętych oraz specjalne prawo do stosownych pomocy w razie potrzeby.

Podmiot sakramentu kapłaństwa
Do ważnego przyjęcia tego sakramentu są wymagane trzy warunki.
Na podstawie prawa Bożego sakrament ten mogą przyjąć tylko żyjący mężczyźni. Przystępujący do tego sakramentu powinien być ochrzczony i wreszcie, gdy chodzi o człowieka dorosłego, przystępujący do święceń powinien posiadać wyraźną intencję przyjęcia sakramentu kapłaństwa.

Szafarz sakramentu kapłaństwa
W sposób ważny może udzielić sakramentu kapłaństwa każdy biskup, który jest konsekrowany w sposób ważny. W sposób zaś godziwy może udzielić tylko biskup będący biskupem tego, którzy przystępuje do święceń, albo biskup przezeń delegowany.

Przebieg ceremonii święceń
Po odczytaniu Ewangelii, rektor Seminarium przedstawia biskupowi kandydatów do święceń, których uznaje za godnych tej posługi. Po tym przedstawieniu ks.biskup wygłasza homilię. Po homilii kandydaci składają biskupowi i jego następcom przyrzeczenie posłuszeństwa. Następnie ks. biskup zaprasza do modlitwy za mających przyjąć święcenia. Po zakończeniu litanii do wszystkich świętych, ks. biskup nakłada ręce na kandydatów i odmawia modlitwę konsekracyjną. Następnie proboszczowie ubierają nowych prezbiterów w stułę (symbol służby kapłańskiej) i ornat. Po ks. biskupie na nowo konsekrowanych kapłanów wkładają ręce wszyscy zebrani kapłani. To symbolizuje wspólnotę w kapłaństwie Chrystusowym. Po tym obrzędzie ks. biskup namaszcza dłonie neoprezbiterów olejem krzyżma, a następnie podaje im patenę i kielich. Całość obrzędu święceń kończy się pocałunkiem pokoju. Po nim rozpoczyna się liturgia eucharystyczna, w której neoprezbiterzy pierwszy raz uczestniczą jako koncelebransi razem z ks. biskupem i zebranymi kapłanami.

Nazewnictwo związane z sakramentem
Duchowieństwo (kler; łac. clerus od grec. kleros = los, udział, w znaczeniu losem wybrany). Nazwa dla osób szczególnie poświęconych służbie Bożej (por. Lb 18, 20). Ogólne określenie wszystkich sakramentalnie wyświęconych mężczyzn w Kościele: diakonów, kapłanów i biskupów. Kobiety nie pełnią urzędów kościelnych.
Kapłan: Osoba duchowna spełniająca publicznie funkcje sakralne w domu Bożym lub zdolna do ich spełniania (sprawowanie mszy św., udzielanie sakramentów św.). Sobór watykański II głosi: Kapłani „na mocy sakramentu kapłaństwa wyświęcani są, aby głosić Ewangelię, być pasterzami wiernych i sprawować kult Boży jako prawdziwi kapłani Nowego Testamentu” (z Konstytucji dogmatycznej o Kościele, 28). Kościół katolicki widzi w święceniach kapłańskich dane przez Boga raz na zawsze powołanie. Dlatego są one niepowtarzalne i nieodwołalne.
Prymicje: Pierwsza msza święta nowo wyświęconego kapłana, którą odprawia przeważnie w swojej rodzinnej parafii.
Koncelebracja (łac. = współodprawianie): Wspólna msza święta kilku kapłanów, np. biskupa z nowo wyświęconymi kapłanami. Symbolizuje ona wspólnotę kapłanów między sobą i z biskupem, następcą Apostołów.
Celibat (łac. = bezżenny): Bezżeństwo, do którego zobowiązuje księży Kościoła katolickiego prawo kościelne. Decyzja ta jest własnym wolnym wyborem kapłana - wyrazem jego pragnienia służenia całkowicie Bogu i ludziom. Celibat wymagany był w Kościele już od IV wieku.
Diakon (grec. = usługujący): Urząd diakona, wspomniany już w Dziejach Apostolskich odzyskał swe znaczenie w Kościele katolickim dopiero przed kilkoma laty. Ma on ożywić na nowo braterską służbę w Kościele. Również żonaci mężczyźni mogą otrzymać święcenia diakonatu, które nie upoważniają jednak do odprawiania mszy świętej i do udzielania sakramentu pokuty.
Powołanie duchowne: Słowem tym określa się dzisiaj powołanie diakona, powołanie kapłańskie, powołanie zakonne. Budzenie powołań jest szczególną troską całego Kościoła.
Lektor (łac. = czytający komuś głośno): Osoba odczytująca podczas nabożeństw i podczas mszy świętej teksty biblijne. Odczytuje też wezwania modlitwy powszechnej. Urząd lektora sięga swymi początkami pierwszych wieków Kościoła.
Listy do Tymoteusza: Oba Listy skierowane do towarzysza św. Pawła (Dz 16, 1-3), Tymoteusza, oraz List do Tytusa zwą się Listami pasterskimi. Zajmują się przede wszystkim przekazywaniem - pod koniec pierwszego wieku - apostolskiej tradycji we wspólnotach założonych przez św. Pawła.
Oprac. na podst.: Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 1994,
Zarys wiary, Kraków 1985

Sakrament Małżeństwa

Przymierze małżeńskie, przez które mężczyzna i kobieta tworzą ze sobą wspólnotę całego życia, skierowaną ze swej natury na dobro małżonków oraz do zrodzenia i wychowania potomstwa, zostało między ochrzczonymi podniesione przez Chrystusa Pana do godności sakramentu. (KKK 1601).

Wytyczne Kościoła odnośnie dróg przygotowania do sakramentu małżeństwa
   Ograniczymy się tutaj tylko do przytoczenia dokumentów, które wytyczają najaktualniejsze dla naszych zadań formy. oto one:
1. „Wskazania dla formacji alumnów dotyczące zagadnień małżeństwa i rodziny" wydane przez Kongregację Wychowania Katolickiego w dn.19 marca 1995 r. podają m.in. zalecenie oparte na następującej formie rozeznania obecnych zagrożeń: „Aby nauczanie było pożyteczne i skuteczne w praktyce, wielkiego znaczenia nabiera bardzo realistycznie podchodząca do współczesnego kryzysu rodziny «wizja duszpasterska», która uwzględnia niektóre typowe elementy kryzysowe: niewiedzę religijną, brak wychowania, rozbicie państwowego systemu wychowawczego, dezorientację moralną, która prowadzi do postępowania w życiu «metodą prób i błędów», przeważający wpływ środków przekazu, wzrost liczby małżeństw «na próbę», odcięcie się od form tradycyjnych i wymyślanie spontaniczne nowych modelów życiowych, uwarunkowania płynące w pewnych regionach kulturowych ze starych zwyczajów szczepowych i odziedziczonych po przodkach, sytuacje skrajnej nędzy materialnej, itd." (4).
   Powyższa diagnoza obecnych zagrożeń rodziny powinna być bardzo pomocna do rozważnego podejmowania działań pozytywnych na rzecz odrodzenia rodzin poprzez coraz lepsze formy przygotowania młodych małżeństw do ich przyszłych zadań. O tym mówią nam dalsze dokumenty Kościoła.
2.   Dokument Papieskiej Rady ds. Rodziny Przygotowanie do sakramentu małżeństwa (z 13 V1996 r.). Omawia on:
R. I. Znaczenie przygotowania do małżeństwa chrześcijańskiego (1 -20)

R. II. Etapy albo momenty przygotowania
A.   Przygotowanie d a l s z e - które obejmuje przez rodzinę dzieci, a przez szkołę i parafię również młodzież, głównie w duchu czystości i „ludzkiej ekologii" (21-31).
B.   Przygotowanie b l i ż s z e - wg programu wielostronnej formacji młodych (tzw. katechizacja przedmałżeńska) do duchowego i intelektualnego przeżywania powołania do życia w narzeczeństwie, a później w małżeństwie i rodzinie. Prowadzenie tej formacji należy w zasadniczej mierze do zadań parafii, jej duszpasterzy i ruchów wspólnotowych (32-49).
C.   Przygotowanie b e z p o ś r e d n i e - pojęte jako przedślubne wprowadzenie (kierowane przez kompetentnego duszpasterza) w odnośne wymagania prawa kanonicznego, w obrzędy liturgii sakramentu małżeństwa i w jak najbardziej świadome podjęcie zadań stąd wynikających (50-59).

R. III. Celebracja sakramentu małżeństwa - sprawowana jako sakramentalne wtajemniczenie, które, jednoczy małżonków z Miłością Trynitarną", a przeto wymaga szczególnie godnej formy obrzędów (60-74).

3. Dyrektorium duszpasterstwa rodzin
   Jest to dokument przyjęty podczas 322. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie w dniu 1 maja 2003 r. (przytaczamy poniżej tylko spis rozdziałów i wybrane fragmenty dotyczące przygotowania do małżeństwa). Założenia ogólne (1)
R. I. Struktura duszpasterstwa rodzin (2-17)
R. II. Przygotowanie do małżeństwa i życia w rodzinie (18)
1.   Przygotowanie dalsze (19)
    1.1. Przygotowanie w rodzinie (20)
    1.2. Przygotowanie w szkole (21)
    1.3. Przygotowanie przez katechizację (22)
    1.4. Przygotowanie w grupach rówieśniczych (23)
2.    Przygotowanie bliższe
   „Dotyczy młodzieży ponadgimnazjalnej. Ma to być dla niej rodzaj katechumenatu przed narzeczeństwem i przed zawarciem małżeństwa. Jego zadaniem jest:
pogłębić naukę o małżeństwie i rodzinie;
uwrażliwić na fałszywe teorie w tych dziedzinach;
przysposobić do międzyosobowego życia w małżeństwie i w rodzinie;
pogłębić życie wspólnotowo-liturgiczne.
Przygotowanie to powinno łączyć trzy zasadnicze elementy: wspólnotowo-liturgiczny, konferencyjny i dialogowy (24).
      2.1. Roczna katechizacja przedmałżeńska
   Niezależnie od katechizacji w szkole, należy w każdej parafii - jako program optymalny - prowadzić dla tej młodzieży roczną katechizację przedmałżeńską, obejmującą co najmniej 25 spotkań, analogicznie do przygotowania przed I Komunią Św., czy przed bierzmowaniem.
   Dla bardziej owocnego przebiegu tej katechizacji należy powołać w parafii Zespół Pastoralny składający się z duszpasterza, doradcy życia rodzinnego z miejscowej poradni, przedstawiciela ruchów małżeńskich i rodzinnych, i Stowarzyszenia Rodzin Katolickich. Zespół ten dokona adaptacji programu katechizacji przedmałżeńskiej do miejscowych warunków i będzie czuwał nad jego wykonaniem.
   Program katechezy powinien zawierać oprócz zagadnień z teologii małżeństwa i rodziny, także problematykę zagrożeń i obrony rodziny, oraz omawiać potrzebę i sposoby organizowania się w stowarzyszenia i uczestniczenia w grupach o pogłębionej formacji. Powinien też uczyć naturalnych metod rozpoznawania płodności, w kontekście świętości życia i odpowiedzialności za przyszłe losy Ojczyzny i Kościoła.
   Dla pogłębienia poznanych zagadnień należy organizować dla uczestników odpowiednie rekolekcje, zwłaszcza wielkopostne i na zakończenie roku katechetycznego.
   Młodzieży kończącej tę katechizację wręczy się odpowiednie zaświadczenia, których wykaz będzie przechowywany w kancelarii, w osobnej księdze.
   Ta forma przygotowania bliższego do małżeństwa ma także na celu głębsze zintegrowanie młodzieży, a niebawem także małżonków, z parafią. Dlatego pod koniec zajęć poświęci się sporo uwagi problemom parafii, jej strukturom, organizacjom małżeńskim i rodzinnym, oraz funkcjonowaniu poradnictwa rodzinnego.
   W duszpasterstwach akademickich należy przeprowadzać roczne studium przedmałżeńskie według programu wypracowanego przez to duszpasterstwo i Radę Episkopatu ds. Rodziny. Studium takie zastępuje roczną katechizację w parafii. Ono także zakończy się wydaniem zaświadczenia (25).
     2.2. Skrócona katechizacja (wyjątkowo)
   Jeśli, z poważnych racji, nie było możliwe powyższe przygotowanie - ani w parafii, ani podczas studiów, wtedy należy podjąć skróconą katechezę przedmałżeńską, w formie przynajmniej 10 spotkań, czy to w parafii, czy w ośrodkach dekanalnych lub rejonowych, według ustaleń Biskupa Diecezjalnego.
   Szczegółowe programy katechez dla różnych form przygotowania, do dyspozycji Biskupów Diecezjalnych, opracuje Rada Episkopatu ds. Rodziny we współpracy z Komisją Wychowania (26). 3. Przygotowanie bezpośrednie
   Przygotowanie to obejmuje:
   - spotkanie z duszpasterzem w kancelarii parafialnej, przynajmniej na trzy miesiące przed ślubem, podczas którego ustalone zostaną terminy katechez przedślubnych, spotkań w poradni rodzinnej, udziału w dniu skupienia i rozmowy sprawdzającej wiedzę narzeczonych dotyczącą małżeństwa i rodziny;
   - trzy katechezy przedślubne z zakresu: teologii małżeństwa, etyki życia małżeńskiego; z dwóch pierwszych mogą być zwolnieni ci, którzy wzięli udział w rocznej katechizacji przedmałżeńskiej lub rocznym studium;
   - co najmniej trzy spotkania w Poradni Życia Rodzinnego;
   - spowiedź przedślubną;
   - rozmowę dotyczącą wiedzy religijnej narzeczonych" (27).
   Dalej Dyrektorium podaje bardzo obszerne wskazówki dotyczące materiałów katechizacji przedślubnej w następujących punktach:
    3.1. Zaręczyny (28)
    3.2. Spotkanie narzeczonych z duszpasterzem w kancelarii (29)
    3.3. Katechezy przedślubne (30)
    3.4. Spotkania w poradni rodzinnej (31)
    3.5. Spowiedź przedślubna (32)
    3.6. Rozmowa z narzeczonymi na temat ich wiedzy religijnej (33)
    3.7. W wypadkach wyjątkowych
   „W uzasadnionych wypadkach naglących, gdy nie ma już możliwości odbycia nawet skróconej katechezy przedmałżeńskiej, duszpasterz zobowiązany jest w sumieniu do przygotowania kandydata przez osobiste rozmowy i podaną lekturę, co zakończy się stosownym sprawdzeniem stanu jego wiedzy. Ten sprawdzian należy potwierdzić zaświadczeniem, które będzie dołączone do protokołu przedślubnego" (34).
     3.8. Osoby nie ochrzczone i religijnie zaniedbane (35)
     3.9. Małżeństwa mieszane (36)
R. III. Poradnictwo rodzinne i pomoc rodzinie (37-50)
R. IV. Formacja rodzin do zadań duszpasterskich (51-65)
R. V. Duszpasterstwo rodzin w sytuacjach szczególnych (66-74)
R. VI. Organizacje społeczne i władze polityczne w służbie rodzinie (75-84)
    Modlitwa za rodziny (85)

Znajomość powyższych tematów i wybranych fragmentów Dyrektorium duszpasterstwa rodzin może być bardzo przydatna dla osób prowadzących katechizację przedmałżeńską, gdyż:
   - daje poczucie zrozumienia ogólnych i to szerokich perspektyw duszpasterstwa rodzin, w jakich należy widzieć katechizację przedmałżeńską jako jeden tylko z jego odcinków;
   - pozwala dostrzec, że Kościół widzi te działania długofalowo w ich optymalnych rozmiarach, toteż trzeba będzie je realizować bardzo stopniowo, a pełne ich podejmowanie i urzeczywistnianie rozłożyć na kilka lat, nie zniechęcając się trudnościami i zapewne skromnymi wynikami ich początków;
   - i właśnie na tym tle katechizacja przedmałżeńska winna stać się jednym z pierwszych odcinków pogłębienia i poszerzenia działalności Kościoła tego zakresu.

4. Statuty I Synodu Diecezji Pelplińskiej (ogłoszone 6 stycznia 2001 r. przez I Biskupa Pelplińskiego Jana Bernarda Szlagę).
   Statuty te są szczególnie zbieżne w zakresie duszpasterstwa rodzin z normami i wytycznymi wyżej już wymienionych dokumentów Kościoła, stanowią bowiem wypełnienie zawartych w nich wskazówek, by ostatecznym ramom realizacji tych zadań nadać kształt przystosowany do warunków poszczególnych Kościołów lokalnych i do zastanych tradycji.
   Tematyka duszpasterstwa rodzin znalazła swoje ujęcie w Statutach w II rozdziale „Pastoralna działalność Kościoła", podrozdział II „Posługa uświęcania", w podtytule 7: „Sakrament małżeństwa" (statuty 230-251). Po przywołaniu podstaw teologicznych (230-231), w nawiązaniu do najważniejszych dokumentów Kościoła (233-234) i po omówieniu formalnych i personalnych ram duszpasterstwa rodzin w diecezji pelplińskiej, znajdujemy konkretne wytyczne dotyczące katechizacji przedmałżeńskiej, które jako zasadniczy temat niniejszego „Wprowadzenia" przytaczamy tutaj w in extenso, gdyż stanowią ostateczny wyraz ram obowiązujących w diecezji.
   „Statut 238 § 1. Wspólnym zadaniem wyżej wymienionych współpracowników duszpasterstwa rodzin winno być systematyczne przeprowadzanie przygotowania bliższego do małżeństwa (katechizacja przedmałżeńska), którym należy objąć młodych po 17. roku życia.
   § 2. Roczna katechizacja przedmałżeńska, zgodnie z wytycznymi instrukcji Episkopatu Polski, powinna być prowadzona w parafiach ponad 3.000 wiernych co roku, a w parafiach mniejszych co dwa lata.
   § 3. Każda katecheza powinna łączyć się z elementem kultycznym (modlitewnym) i dialogicznym (np. odpowiedzi na pisemnie złożone pytania). Należy prowadzić dziennik zajęć i obecności, a na zakończenie rocznego cyklu wręczyć uczestnikom stosowne zaświadczenie. Imienny wykaz wydanych zaświadczeń należy przechowywać w archiwum parafialnym.
   § 4. Prowadzenie niektórych katechez zaleca się powierzać kompetentnym osobom świeckim, upoważnionym do tego przez aprobatę lub misję biskupa diecezjalnego.
   § 5. Należy się jednak liczyć z tym, iż niekiedy do ślubu zgłaszać się będą osoby, które nie ukończyły rocznej katechizacji przedmałżeńskiej, a pragną wkrótce zawrzeć związek małżeński. Dla takich osób należy organizować przynajmniej w ośrodkach dekanalnych lub rejonowych tzw. skróconą katechizację przedmałżeńską obejmującą jednak nie mniej niż dziesięć katechez, pogłębionych intensywniejszym zwróceniem uwagi na formację wiary i moralności. Również i tu na zakończenie należy wręczyć zaświadczenie i odnotować je dla celów archiwalnych.
   § 6. W najbardziej wyjątkowych i uzasadnionych wypadkach, np. naglących, gdy już nie ma możliwości ukończenia nawet skróconej katechizacji, narzeczeni mogą zwrócić się do Kurii Diecezjalnej o możliwość indywidualnego przygotowania przedmałżeńskiego, które przeprowadzi ich duszpasterz. Na nim ciąży obowiązek odpowiedniego ich przygotowania i odbycia egzaminu, którego wynik należy w formie pisemnej dołączyć do protokołu przedślubnego.
   Statut 239. Stosownie do wytycznych instrukcji Episkopatu Polski z 1989 r. (29-34), Synod zachęca do przywracania, w miarę możliwości, zwyczaju zaręczyn, które poprzedzając co najmniej o pół roku ślub, dają narzeczonym większą możliwość rozeznania okoliczności sprzyjających podjęciu ostatecznej decyzji zawarcia związku małżeńskiego. Zaręczyny zaleca się odbywać w skromnej atmosferze międzyrodzinnęj. Na mocy kan. 1168 biskup diecezjalny upoważnia niniejszym rodziców obydwu stron lub najbliższe rodzeństwo do pobłogosławienia z tej okazji pierścionków zaręczynowych. Od zaręczyn kandydatom do małżeństwa przysługuje w pełni miano narzeczonych.
   Statut 240. Kandydaci do zawarcia małżeństwa winni zgłosić ten zamiar właściwemu wg prawa proboszczowi (zob. kan. 1115) co najmniej 3 miesiące przed datą zamierzonego ślubu.
   Statut 241. Kandydujący do ślubu, którzy nie byli jeszcze bierzmowani, powinni przyjąć ten sakrament, o ile to jest możliwe bez poważnej niedogodności, po odpowiednim przygotowaniu przez duszpasterza. Duszpasterz ten następnie winien im ułatwić skierowanie tam, gdzie można przyjąć ten sakrament (por. kan. 1065).
   Statut 242. Osobno od przygotowania bliższego, czyli katechizacji przedmałżeńskiej należy zgodnie z zaleceniem adhortacji apostolskiej Familiaris consortio (66) przeprowadzić z narzeczonymi przygotowanie bezpośrednie, czyli katechizację przedślubną. Do jej odbycia należy dopuścić tylko tych, którzy wykażą się pisemnym świadectwem ukończenia katechizacji przedmałżeńskiej. Katechizacja przedślubna obejmuje co najmniej trzy nauki: a) z zakresu teologii i liturgii sakramentu małżeństwa; b) z zakresu podstaw etyki małżeńskiej; c) z zakresu odpowiedzialnego rodzicielstwa (wskazane jest, by tę naukę przeprowadzała kompetentna osoba świecka, np. doradczyni parafialna).
   Statut 243. Należy zachęcać narzeczonych, by przed ślubem dwukrotnie przystąpili do sakramentu pokuty; pierwszy raz wskazana jest spowiedź generalna po zgłoszeniu na zapowiedzi, a druga bezpośrednio przed ślubem.
   Statut 244. Zgodnie z kanonami 1067-1069 w publikowaniu zapowiedzi należy stosować normy ustalone w Instrukcji Episkopatu Polski o przygotowaniu do zawarcia małżeństwa w Kościele katolickim z 1989 r. (94-95).
   Statut 245. W toku przeprowadzania rozmowy kanoniczno-duszpasterskiej z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa, a zwłaszcza w wypełnianiu odnośnego protokołu, należy oprzeć się na ścisłym przestrzeganiu wytycznych podanych w Instrukcji Episkopatu Polski o przygotowaniu do zawarcia małżeństwa w Kościele katolickim z 1989 r. oraz należy dokładnie zapoznać nupturientów z ich powinnościami wynikającymi z art. 10 Konkordatu między Stolicą Apostolską o Rzeczpospolitą Polską z 1998 r. Dotyczy to szczególnie obowiązku wpisania zawartego kościelnie małżeństwa «w aktach stanu cywilnego na wniosek przekazany Urzędowi Stanu Cywilnego w terminie pięciu dni od zawarcia małżeństwa; termin ten ulega przedłużeniu, jeżeli nie został dotrzymany z powodu siły wyższej do czasu ustania przyczyny»".

Narzeczeni planując zawarcie sakramentalnego związku małżeńskiego powinni zgłosić się w biurze parafialnym z wielkim wyprzedzeniem celem zarezerwowania terminu i godziny ślubu. Do spisania protokołu z rozmów kanoniczno-duszpasterskich z narzeczonymi potrzebne są zatem następujące dokumenty:
   - akty chrztu (ważny 3 miesiące od daty wydania),
   - dowody osobiste,
   - świadectwa ukończenia katechizacji na poziomie szkoły ponadpodstawowej,
   - zaświadczenia z USC (3 egz.) - jeśli zamierzają zawrzeć ślub konkordatowy, stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa (ważne 3 miesiące od daty wydania).
   - zaświadczenie potwierdzające odbycie kursu przedmałżeńskiego (dla narzeczonych).

   Po spisaniu protokołu narzeczeni umawiają się na indywidualne spotkanie w Poradni Rodzinnej. Telefony do Pań (A. Goyke, B. Kreffta) prowadzących poradnictwo życia rodzinnego mogą otrzymać w biurze parafialnym.
   Oprac. na podst.: Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 1994
                                    Kodeks Prawa Kanonicznego, Pallotinum 1984,
                                    Statuty I synodu diecezji pelplińskiej, Pelplin 2001,
                                    Cykl 25 katechez przedmałżeńskich, pod red. Ks. J. Buxakowskiego, Pelplin 2004.

Sakramentalia

Błogosławieństwa

"Święta Matka Kościół ustanowił sakramentalia. Są to znaki święte, które z pewnym podobieństwem do sakramentów oznaczają skutki, przede wszystkim duchowe, a osiągają je przez modlitwę Kościoła. Przygotowują one ludzi do przyjęcia głównego skutku sakramentów i uświęcają różne okoliczności życia" (KKK 1667).

Sakramentalia zostały ustanowione przez Kościół dla uświęcenia pewnych posług w Kościele, pewnych stanów życia, najrozmaitszych okoliczności życia chrześcijańskiego, a także użytkowania rzeczy potrzebnych człowiekowi. Według decyzji duszpasterskich biskupów sakramentalia mogą dotyczyć potrzeb, kultury i historii ludu chrześcijańskiego określonego regionu i epoki. Zawierają one zawsze modlitwę, której często towarzyszy jakiś określony znak, jak włożenie ręki, znak krzyża, pokropienie wodą święconą (znak przypominający chrzest) (KKK 1668).

Sakramentalia wynikają z kapłaństwa chrzcielnego; każdy ochrzczony jest powołany do tego, by być "błogosławieństwem" (Por. Rdz 12, 2) i by błogosławić (Por. Łk 6, 28; Rz 12, 14; 1 P 3, 9). Dlatego świeccy mogą przewodniczyć pewnym błogosławieństwom (Por. Sobór Watykański II, konst. Sacrosanctum Concilium, 79; KPK, kan. 1168). Im bardziej jakieś błogosławieństwo dotyczy życia eklezjalnego i sakramentalnego, tym bardziej jego udzielanie jest zastrzeżone dla wyświęconych do posługi (biskupów, prezbiterów lub diakonów) (Por. De Benedictionibus, 16; 18) (KKK 1669).

Sakramentalia nie udzielają łaski Ducha Świętego na sposób sakramentów, lecz przez modlitwę Kościoła uzdalniają do przyjęcia łaski i dysponują do współpracy z nią. "Prawie każde wydarzenie życia odpowiednio usposobionych wiernych zostaje uświęcone przez łaskę wypływającą z Paschalnego Misterium Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa, z którego czerpią swoją moc wszystkie sakramenty i sakramentalia; w ten sposób niemal każde godziwe użycie rzeczy materialnych może zostać skierowane do uświęcenia człowieka i uwielbienia Boga" (Sobór Watykański II, konst. Sacrosanctum Concilium, 61) (KKK 1670).

Wśród sakramentaliów znajdują się najpierw błogosławieństwa (osób, posiłków, przedmiotów, miejsc). Każde błogosławieństwo jest uwielbieniem Boga i modlitwą o Jego dary. W Chrystusie chrześcijanie są błogosławieni przez Boga Ojca "wszelkim błogosławieństwem duchowym" (Ef 1, 3). Dlatego Kościół udziela błogosławieństwa, wzywają imienia Jezusa i czyniąc zazwyczaj święty znak krzyża Chrystusa (KKK 1671).

Niektóre błogosławieństwa mają charakter trwały; ich skutkiem jest poświęcenie pewnych osób Bogu oraz zastrzeżenie pewnych przedmiotów i miejsc do użytku liturgicznego. Wśród błogosławieństw osób - których nie należy mylić ze święceniami sakramentalnymi - znajduje się błogosławieństwo opata lub ksieni klasztoru, konsekracja dziewic i wdów, obrzęd profesji zakonnej i błogosławieństwo dla pełnienia pewnych posług w Kościele (lektorów, akolitów, katechetów itp.). Jako przykład błogosławieństwa dotyczącego przedmiotów można wymienić poświęcenie kościoła lub ołtarza, błogosławieństwo świętych olejów, naczyń i szat liturgicznych, dzwonów itp. (KKK 1672).

Gdy Kościół publicznie i na mocy swojej władzy prosi w imię Jezusa Chrystusa, by jakaś osoba lub przedmiot były strzeżone od napaści Złego i wolne od jego panowania, mówimy o egzorcyzmach. Praktykował je Jezus, a Kościół od Niego przyjmuje władzę i obowiązek wypowiadania egzorcyzmów. W prostej formie egzorcyzmy występują podczas celebracji chrztu. Egzorcyzmy uroczyste, nazywane "wielkimi", mogą być wypowiadane tylko przez prezbitera i za zezwoleniem biskupa. Egzorcyzmy należy traktować bardzo roztropnie, przestrzegając ściśle ustalonych przez Kościół norm. Egzorcyzmy mają na celu wypędzenie złych duchów lub uwolnienie od ich demonicznego wpływu, mocą duchowej władzy, jaką Jezus powierzył Kościołowi. Czymś zupełnie innym jest choroba, zwłaszcza psychiczna, której leczenie wymaga wiedzy medycznej. Przed podjęciem egzorcyzmów należy więc upewnić się, że istotnie chodzi o obecność Złego, a nie o chorobę KKK 1673)..

Sakramentalia mają swój cel, którym jest uświęcenie człowieka i uwielbienie Boga. Ilekroć więc błogosławimy kogoś np. na drogę lub prosimy o błogosławieństwo przedmiotów kultu, przypominamy sobie, że to Bóg jest dawcą każdego dobra, On pomaga je osiągnąć, On chroni od napaści złego ducha, On wreszcie wzmacnia jedność i pokój pomiędzy tymi, którzy zasiadają do wspólnego posiłku. Prosząc Boga o dobro uwielbiamy Go i wyznajemy, że jest naszym najlepszym Ojcem. Bóg dając nam swe błogosławieństwo, udziela nam łaski wysłużonej przez mękę, śmierć i zmartwychwstanie swego Syna, Jezusa Chrystusa. To z paschalnego misterium Chrystusa czerpią moc wszystkie sakramenty i sakramentalia. Dlatego błogosławiąc lub poświęcając osoby i przedmioty, zawsze czynimy znak krzyża i używamy wody święconej, przypominającej chrzest święty.

Poświecenia i błogosławieństwa w parafii odbywają się na życzenie zainteresowanych i po uzgodnieniu terminu.

Pogrzeb katolicki

W obrzędach pogrzebowych swoich dzieci Kościół obchodzi z wiarą paschalne misterium Chrystusa i modli się, aby ci, którzy przez chrzest zostali wszczepieni w śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa, z Nim przeszli przez śmierć do życia. Muszą oni przejść oczyszczenie duszy, aby mogli być przyjęci do grona świętych i wybranych w niebie, w ciele zaś będą oczekiwać błogosławionej nadziei przyjścia Chrystusa i zmartwychwstania umarłych. Dlatego Kościół składa za zmarłych eucharystyczną ofiarę, pamiątkę Chrystusa i modli się za nich. W ten sposób dzięki łączności wszystkich członków Chrystusa to, co zmarłym przynosi duchową pomoc, pozostałym daje pociechę płynącą z nadziei.

Odprawiając obrzędy pogrzebowe swoich braci, niech chrześcijanie starają się dać wyraz nadziei życia wiecznego, niech jednak nie lekceważą sposobu myślenia i postępowania ludzi swojej epoki i swojego kraju wobec zmarłych. W tradycjach rodzinnych, w zwyczajach lokalnych, w stowarzyszeniach pogrzebowych niech pozostanie to wszystko, co do tej chwili było dobre. To zaś, co wydaje się być przeciwne Ewangelii, należy tak przekształcić, ażeby pogrzeby chrześcijańskie wyrażały wiarę w zmartwychwstanie i prawdziwego ducha ewangelicznego.
Unikając próżnej okazałości, należy oddać cześć ciałom zmarłych wiernych, które były świątynią Ducha Świętego. Dlatego przynajmniej w ważniejszych momentach zachodzących między śmiercią i pochowaniem zmarłego należy wyznawać wiarę w życie wieczne i modlić się za zmarłych. W zależności od miejscowego zwyczaju, ważniejsze momenty są następujące: czuwanie w domu zmarłego, umieszczenie ciała w trumnie, zgromadzenie krewnych, a jeżeli to możliwe całej społeczności, na liturgię słowa, która daje pociechę płynącą z nadziei, na Ofiarę Eucharystyczną i na ostatnie pożegnanie zmarłego, wreszcie przeniesienie ciała do grobu.

    Rodzina lub bliscy zmarłego są proszeni o zgłaszanie się do biura parafialnego w celu ustalenia daty pogrzebu. Trzeba dostarczyć akt zgonu w celu adnotacji w księgach parafialnych i potwierdzenie o udzieleniu sakramentów św. przed zgonem.
   Oprac. na podst.: Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 1994,
                                    Obrzędy pogrzebu, Katowice 1991 .